U vindt hierna het volledige Standpunt:
A. Het tegenbewijs van artikel 2.7.1.0.7 VCF kan volgens Vlabel als volgt worden geleverd:
1) voor alle gesplitste aankopen door een voorafgaande schenking wanneer wordt aangetoond dat de begunstigde van de schenking vrij over de gelden heeft kunnen beschikken, wat bijvoorbeeld het geval is als wordt aangetoond dat de schenking door de verkrijger van het vruchtgebruik niet specifiek bestemd was voor de financiering van de aankoop van de blote eigendom in het kader van de gesplitste aankoop. Er mag dus geen causaal verband zijn tussen de schenking en de aankoop.
OF
2) a) voor aankoopakten vanaf 1/9/2013 tot en met 18/06/2015: door een voorafgaande schenking die aan de heffing van het registratierecht voor schenkingen of aan de schenkbelasting werd onderworpen. Het voorafgaand karakter van de schenking moet worden aangetoond door één of meerdere documenten waaruit ondubbelzinnig blijkt dat de schenking dateert van vóór de aankoopakte. Voor schenkingen verleden voor een buitenlandse notaris geldt de datum van de notariële akte.
b) voor aankoopakten vanaf 19/06/2015: door een voorafgaande schenking die voorafgaand aan de gesplitste aankoop aan de heffing van het registratierecht voor schenkingen of aan de schenkbelasting werd onderworpen. De datum van aanbieding ter registratie van de schenking is bepalend indien het gaat om aanbieding van onderhandse documenten of van een in het buitenland verleden schenking (en niet de datum van betaling van de Vlaamse schenkbelasting of het registratierecht voor schenkingen). In dit geval moet de schenking dus zijn geregistreerd vóór het verlijden van de aankoopakte.
c) voor aankoopakten die dateren van vóór 1/9/2013, overeenkomstig de destijds geldende regels, door een voorafgaande schenking ongeacht of die schenking aan de heffing van het registratierecht voor schenkingen werd onderworpen. Het federale Standpunt in RJ S 9.06.07 wordt gevolgd.
Artikel 2.7.1.0.7 VCF is eveneens van toepassing op gesplitste inschrijvingen van effecten of geldbeleggingen. Het tegenbewijs tegen het vermoeden van bevoordeling kan hier worden geleverd op dezelfde wijze als hierboven werd beschreven voor een gesplitste aankoop. Het Standpunt inzake de gesplitste inschrijvingen is geldig voor alle inschrijvingen vanaf 1 juni 2016.
B. Een burgerlijke maatschap heeft geen rechtspersoonlijkheid en is fiscaal transparant. Wanneer er een overdracht van deelgerechtigdheden in een burgerlijke maatschap is, is er sprake van een overdracht van de achterliggende goederen die tot de maatschap behoren. De Vlaamse Belastingdienst beoordeelt de overdracht van deelgerechtigdheden in een burgerlijke maatschap in het kader van de registratie- en erfbelasting als een overdracht van de respectievelijke goederen die in de maatschap werden ingebracht waarbij de aard van die goederen de belastbaarheid bepaalt.
Er kan slechts toepassing zijn van artikel 2.7.1.0.7 VCF als de achterliggende activa van de burgerlijke maatschap effecten of geldbeleggingen zijn.
Het moet bovendien gaan om effecten en geldbeleggingen die gesplitst zijn ingeschreven, voor het vruchtgebruik op naam van de erflater en voor de blote eigendom op naam van een derde.
De Vlaamse Belastingdienst kijkt voor de toepassing van artikel 2.7.1.0.7 VCF:
ofwel naar de materiële gesplitste inschrijving van de effecten of geldbeleggingen
ofwel naar de juridische gesplitste inschrijving van de effecten of geldbeleggingen.
Voor de toepassing van art. 2.7.1.0.7 VCF blijkt de gesplitste inschrijving van een effectenportefeuille of geldbelegging die door een burgerlijke maatschap wordt aangehouden dus uit:
ofwel de vermeldingen in het matenregister (materiële gesplitste inschrijving);
ofwel de vermeldingen in de documenten zoals door de financiële instellingen bijgehouden (materiële gesplitste inschrijving);
ofwel de zakenrechtelijke situatie van de effectenportefeuille of geldbeleggingen (juridische gesplitste inschrijving). Bijvoorbeeld: een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik hetzij van de effectenportefeuille, hetzij van de deelgerechtigdheden in de maatschap.
Indien de zakenrechtelijke situatie uit een schenking is ontstaan, moet er bewezen worden dat deze schenking onderworpen werd aan de schenkbelasting of het registratierecht op de schenking onder levenden, zoals onder punt A vermeld, opdat artikel 2.7.1.0.7 VCF niet van toepassing zou zijn.
Indien de vruchtgebruiker met de aan hem uitgekeerde opbrengsten (in de zin van burgerlijke vruchten) van de effecten nieuwe effecten koopt, die eveneens gesplitst worden ingeschreven, dan is er sprake van een nieuwe gesplitste inschrijving die eveneens onder de toepassing valt van artikel 2.7.1.0.7 VCF. Hetzelfde geldt indien de opbrengsten van de effectenportefeuille niet worden uitgekeerd ingevolge een beslissing van de algemene vergadering, in die zin dat elke niet uitgekeerde opbrengst wordt beschouwd als een nieuwe gesplitste inschrijving.
De vervanging van de initiële effecten door andere met dezelfde waarde wordt niet als een nieuwe gesplitste inschrijving beschouwd. Het bewijs dat artikel 2.7.1.0.7 VCF niet van toepassing is, moet dus geleverd worden voor de initiële gesplitste inschrijving.
Het Standpunt onder punt B geldt voor alle gesplitste inschrijvingen die gebeuren vanaf 1 juni 2017.
Een verduidelijking met voorbeelden van het Standpunt vindt u op de website van Vlabel. (https://belastingen.vlaanderen.be/sp-15004-gesplitste-aankoop-of-inschrijvingen-vruchtgebruik-%E2%80%93-blote-eigendom-tegenbewijs-voorbeelden)
1. IMPLICATIES VOOR DE PRAKTIJK
Uit de tekst van het Standpunt blijken onder meer volgende implicaties voor de praktijk:
- Het Standpunt is slechts van toepassing als de activa die de Burgerlijke Maatschap aanhoudt effecten of geldbeleggingen zijn. Dat is bijvoorbeeld zo als de onderliggende activa een beleggingsportefeuille of aandelen van een (al dan niet) familiale vennootschap betreffen.
Burgerlijke Maatschappen die bijvoorbeeld kunst (geen effect of geldbelegging in de zin van de VCF) aanhouden en waarvan de deelbewijzen voor buitenlands notaris met voorbehoud van vruchtgebruik worden geschonken, worden dus niet geviseerd.
- Indien de Burgerlijke Maatschap effecten of geldbeleggingen aanhoudt, is er volgens Vlabel sprake van een gesplitste inschrijving in de zin van artikel 2.7.1.0.7 VCF indien de inschrijving vruchtgebruik/blote eigendom blijkt uit:
- ofwel de vermeldingen in het matenregister (materiële gesplitste inschrijving);
- ofwel de vermeldingen in de documenten zoals door de financiële instellingen bijgehouden (materiële gesplitste inschrijving);
- ofwel de zakenrechtelijke situatie van de effectenportefeuille of geldbeleggingen (juridische gesplitste inschrijving). Bijvoorbeeld: een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik hetzij van de effectenportefeuille, hetzij van de deelgerechtigdheden in de maatschap.
- Voor wat betreft de gesplitste inschrijving in vruchtgebruik/blote eigendom van de deelbewijzen ingevolge een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik, aanvaardt Vlabel vanaf 1 juni 2017 enkel een in België geregistreerde schenking als tegenbewijs.
Indien de gesplitste inschrijving vruchtgebruik/blote eigendom ontstaan is door bijvoorbeeld een erfenis (en dus niet bij schenking), dan wordt op die manier het tegenbewijs geleverd en vindt het Standpunt - vóór en nà 1 juni 2017 - geen toepassing.
- Voor wat betreft de Burgerlijke Maatschap en opbrengsten in de zin van burgerlijke vruchten (zijnde dus interesten en dividenden), neemt Vlabel vanaf 1 juni 2017 het volgende Standpunt in:
- Indien de burgerlijke vruchten uitgekeerd worden aan de vruchtgebruiker en opnieuw gesplitst worden ingeschreven, vindt artikel 2.7.1.0.7 VCF ook toepassing op deze nieuwe gesplitste inschrijving.
- Indien de burgerlijke vruchten niet uitgekeerd worden, maar conform de statutaire bepalingen geïncorporeerd worden in het kapitaal of gereserveerd worden, is er ook sprake van een nieuwe gesplitste inschrijving voor wat betreft de geïncorporeerde of gereserveerde vruchten waarop artikel 2.7.1.0.7 VCF toepassing vindt.
Wij vernamen dat voormeld Standpunt enkel toegepast zal worden voor burgerlijke vruchten, zijnde interesten en dividenden. Meerwaarden of opbrengsten die volgens de statutaire bepalingen conventioneel als "vruchten" worden gekwalificeerd maar geen wettelijke burgerlijke vruchten betreffen, vallen niet onder het toepassingsgebied. Dit blijkt tevens uit de tekst van de eerste zin van alinea 5 van punt B van het Standpunt.
- Herbelegging van de initiële effecten door andere effecten met dezelfde waarde worden niet als een nieuwe gesplitste inschrijving beschouwd, maar volgen het statuut van de initiële gesplitste inschrijving.
2. CONCLUSIE
De belangrijkste implicaties van het nieuwe Standpunt voor Burgerlijke Maatschappen die effecten of geldbeleggingen aanhouden, kunnen o.i. als volgt worden samengevat:
- Voor de bestaande Burgerlijke Maatschappen blijven op grond van dit Standpunt aangaande artikel 2.7.1.0.7 VCF buiten schot:
- de in België niet-geregistreerde schenkingen van deelbewijzen met voorbehoud van vruchtgebruik verleden voor buitenlands notaris vóór 1 juni 2017;
- de reservering en incorporatie van vruchten vóór 1 juni 2017.
- Voor de bestaande Burgerlijke Maatschappen (opgericht vóór 1 juni 2017) waarvan en in de mate dat vanaf 1 juni 2017 de burgerlijke vruchten (zijnde interesten en dividenden) niet worden uitgekeerd, vallen deze burgerlijke vruchten echter binnen de toepassingssfeer van artikel 2.7.1.0.7 VCF.
- Voor Burgerlijke Maatschappen die opgericht worden vanaf 1 juni 2017 moeten volgende handelingen worden gesteld om de toepassing van artikel 2.7.1.0.7 VCF volledig te vermijden:
- De schenking van de deelbewijzen met voorbehoud van vruchtgebruik moet geregistreerd worden;
- De burgerlijke vruchten (interesten en dividenden) moeten jaarlijks (door de algemene vergadering) uitgekeerd worden aan de vruchtgebruiker. De vruchtgebruiker kan deze burgerlijke vruchten in zijn vermogen behouden (het saldo bij overlijden zal onderworpen worden aan successierecht), verbruiken of opnieuw schenken (met opnieuw de problematiek van artikel 2.7.1.0.7 VCF indien met voorbehoud van vruchtgebruik wordt geschonken).
- Zoals hoger vermeld, vernamen we dat het Standpunt enkel van toepassing voor de burgerlijke vruchten, zijnde interesten en dividenden. Meerwaarden of opbrengsten die volgens de statutaire bepalingen "vruchten" zijn maar geen burgerlijke vruchten betreffen vallen niet binnen toepassingsgebied.
3. BEOORDELING
Vooreerst is het goed om te weten hoe een Burgerlijke Maatschap door Vlabel beoordeeld wordt aangezien hier tot op vandaag onduidelijkheid over bestond. Wie zich wil confirmeren aan dit standpunt, kan dit doen door enerzijds voor nieuwe Burgerlijke Maatschappen schenkbelasting te voldoen op de schenking van de deelbewijzen en anderzijds voor alle Burgerlijke Maatschappen de burgerlijke vruchten systematisch uit te keren, dit vanaf 1 juni 2017.
Niettemin kunnen ernstige juridische bezwaren tegen voormeld Standpunt worden geuit, zoals onder meer:
- Vlabel heeft in het kader van het tegenbewijs op 4 april 2016 het Standpunt ingenomen dat – in navolging van het Standpunt voor de zogenaamde gesplitste aankopen van onroerende goederen - enkel een in België geregistreerde schenkingsakte als tegenbewijs kan dienen om het vermoeden van een bedekte bevoordeling in hoofde van de begiftigde te weerleggen. Een in het buitenland verleden schenkingsakte die niet in België geregistreerd werd alvorens de gesplitste inschrijving plaatsvindt, zou – althans volgens Vlabel - niet langer volstaan als tegenbewijs.
Onder punt B van het Standpunt wordt deze visie van Vlabel opnieuw herhaald. Zoals reeds eerder uiteengezet (https://www.tiberghien.com/nl/501/31-mei-2016-ultieme-datum-voor-schenkingen-van-effecten-of-geldbeleggingen-met-voorbehoud-van-vruchtgebruik-voor-een-nederlandse-notaris), is dit Standpunt volgens ons juridisch niet correct en betreft het een manifeste miskenning van artikel 3.17.0.0.11 VCF (oud artikel 13 W. Succ.).
Vlabel hanteert deze visie bovendien niet alleen voor de gesplitste inschrijving van de deelbewijzen in uitvoering van een in het buitenland verleden schenkingsakte, maar ook voor het niet-aanvaarden van bijvoorbeeld een proces-verbaal van de algemene vergadering van een Burgerlijke Maatschap waarbij wordt beslist tot niet-opname alvorens over te gaan tot een nieuwe gesplitste inschrijving van de opbrengsten ter herinvestering. Geen van beide inschrijvingen betreft immers een bedekte bevoordeling, waarvan echter het voorliggend schriftelijk bewijs door Vlabel onterecht wordt miskend.
- Vlabel miskent manifest de bepalingen van het Wetboek vennootschappen en het bestaan van de Burgerlijke Maatschap als vennootschap. De deelbewijshouders zelf hebben immers geen persoonlijke aanspraak op het vermogen van de Maatschap zelf, zelfs bij afwezigheid van rechtspersoonlijkheid.
Er kan dan ook geen sprake zijn van een rechtstreekse toekenning van burgerlijke vruchten aan de vruchtgebruiker, zonder voorafgaande beslissing van de algemene vergadering.
Vlabel neemt dus opnieuw een Standpunt in dat strijdig is met de tekst van het decreet. Het lijkt de bedoeling te zijn om uiteindelijk alle schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik aan schenkbelasting te onderwerpen, ook al laat de tekst van de Vlaamse Codex dit niet toe en blijkt uit de voorbereidende werken tevens dat onder meer schenkingen voor buitenlands notaris nooit geviseerd werden door artikel 2.7.1.0.7 VCF/oud artikel 9 W. Succ. Bovendien komt het uiteraard aan de decreetgever toe om bijkomende belastingen te heffen, niet aan Vlabel.
Voor bijkomende informatie hieromtrent kunt u contact opnemen met:
Murielle Gijbels – murielle.gijbels@tiberghien.com
Alain Van Geel – alain.vangeel@tiberghien.com
Gerd D. Goyvaerts – gerdd.goyvaerts@tiberghien.com
