1. BTW-valkuilen bij publieke evenementen rond het WK voetbal
Het organiseren van publieke evenementen rond het WK voetbal kan voor een aantal onverwachte btw-valkuilen zorgen. Zo kunnen organisatoren mogelijks btw verschuldigd zijn op diverse onderdelen van hun organisatie. Hierbij denken we onder meer aan het verrichten van publicitaire diensten, het vragen van toegangsgelden, de uitbating van drankgelegenheden, etc.
Primair in de analyse of een organisator btw verschuldigd is, betreft de vraag of hij btw-plichtig is. Indien we deze vraag positief kunnen beantwoorden, zijn er evenwel ook een aantal specifieke vrijstellingen voorhanden. De keerzijde van de medaille is natuurlijk dat de btw-belastingplichtige mogelijks een recht op aftrek van de btw heeft voor wat betreft de btw verschuldigd op de aan hem geleverde goederen en diensten. Wij staan in de volgende paragrafen even stil bij de diverse aandachtspunten.
1.1 BTW-belastingplichtigen
Eenieder die in de uitoefening van een economische activiteit, geregeld en zelfstandig, met of zonder winstoogmerk, hoofdzakelijk of aanvullend, belastbare leveringen van goederen en diensten verricht wordt als btw-belastingplichtige bestempeld. Het begrip “economische activiteit” wordt weliswaar ruim ingevuld en viseert alle exploitaties van een goed om er duurzaam opbrengsten uit te verkrijgen.
Zo wordt bijvoorbeeld iemand die naar aanleiding van de regelmatige organisatie van sportevenementen (bijvoorbeeld jaarlijks), leveringen van goederen en/of diensten verricht onder bezwarende titel als een belastingplichtige aangemerkt. Ingevolge het verlenen van het recht op toegang, het voeren van publiciteit, het verschaffen van spijzen en dranken om ter plaatse te worden verbruikt, het ter beschikking stellen van standplaatsen aan handelaars of dienstverrichters, merchandising, etc., onder bezwarende titel, heeft de organisator van een sportevenement bijgevolg de hoedanigheid van belastingplichtige in de zin van artikel 4 van het Wetboek.
Om te kunnen beoordelen of organisatoren belastingplichtige zijn of niet moeten we ons de vraag stellen of het evenement occasioneel dan wel of op regelmatige basis plaatsvindt, én welke handelingen precies worden verricht in het kader van het evenement. Specifiek voor organistoren van publieke events rond het WK voetbal kunnen we wellicht stellen dat deze als “occasioneel” event niet onder het toepassingsgebied van de btw vallen indien dit event eenmalig wordt georganiseerd. Indien evenwel voor iedere match van de Rode Duivels een event wordt georganiseerd, is de kans reëel dat de btw-administratie dit als een “geregelde” activiteit beschouwt die wel binnen het toepassingsgebied van de btw valt.
Daarom zal steeds op basis van een feitelijke beoordeling nagegaan moeten worden in welke mate het organiseren van een publiek evenement btw-belastingplicht met zich meebrengt. Voor grotere events waarbij toegangsgelden worden gevraagd en waar op grote schaal drank- en eetgelegenheden worden uitgebaat gedurende de volledige periode van het WK voetbal, is de kans reëel dat btw van toepassing is.
Tot slot is de situatie helemaal anders indien de organisatie van een dergelijk event volledig wordt uitbesteed aan een derde professionele organisator. De professionele organisator zal dan facturen sturen voor de organisatie van het event aan de initiatiefnemer. De prestatie van de professionele organisator vormen zonder discussie een btw-belaste activiteit.
1.2 Belastbare handelingen
Wanneer toegangsgelden worden gevraagd voor het event is er in principe sprake van btw-belaste handelingen. Een volledig gratis event kwalificeert in principe niet als een btw-belaste activiteit. Toepassing van de btw vereist immers in principe dat er handelingen ten bezwarende titel worden gesteld.
Daarnaast kunnen de handelingen die worden gesteld ter financiering van dergelijke events eveneens tot btw-plicht leiden.
Een belangrijke bron van inkomsten naar aanleiding van het organiseren van publieke evenementen zijn dikwijls sponsorgelden. In ruil voor de ontvangen sponsoring (in geld of in natura) wordt in de regel een verplichting opgelegd om tijdens het event publiciteit te voeren voor de sponsor. Dit kan, afhankelijk van het concrete geval, kwalificeren als een btw-belaste activiteit. In bepaalde gevallen kan de financiële ondersteuning evenwel als een gift of subsidie (ingeval van financiële steun door een overheid) worden beschouwd en zo buiten het toepassingsgebied van de btw blijven.
Daarnaast worden op dergelijke events vaak spijzen en dranken verkocht. Dergelijke activiteit is, in hoofde van een organisator, principieel btw-belast.
1.3 Tarieven
Het btw-tarief voor publicitaire activiteiten (i.e. sponsoring) bedraagt 21%. Toegangsgelden worden in principe belast tegen het verminderde tarief van 6%.
Wat spijzen en dranken betreft dient het volgende onderscheid te worden gemaakt:
- Dranken die ter plaatse worden geconsumeerd, ongeacht of ze al dan niet alcohol bevatten, zijn steeds onderworpen aan 21% btw.
- Het verschaffen van spijzen, al dan niet bereid, in de lokalen van de dienstverrichter, in samenhang met een voldoende aantal bijkomende diensten die het onmiddellijk verbruik ter plaatse mogelijk maken (zoals tafels, stoelen, tv, sanitaire voorzieningen, etc.), kwalificeert als een restaurantdienst en is onderworpen aan het 12%-tarief. Merk op dat dranken evenwel steeds uitgesloten zijn van het verlaagd tarief van 12% voor restaurant- en cateringdiensten.
- Indien er één totaalprijs wordt gevraagd voor het eten en de drank, dan dient er in principe een uitsplitsing te worden gemaakt (i.e. het eten aan 12% en de drank aan 21%). De btw-administratie aanvaardt in dit verband een forfaitaire opsplitsing waarbij 35% van de prijs geacht wordt betrekking te hebben op de dranken.
1.4 Vrijstellingen
Een kleine onderneming is een belastingplichtige die leveringen van goederen en diensten verricht waarvan het jaarlijks omzetcijfer (kalenderjaar) het drempelbedrag van 25.000 euro niet overschrijdt.
De omzet wordt gevormd door de omzet van alle handelingen (exclusief btw) die in België plaatsvinden en die aan de belasting zouden zijn onderworpen indien ze zouden zijn verricht door een belastingplichtige die onder de normale btw-regeling ressorteert. Gaat het om een nieuwe onderneming dan moet de omzet in het jaar van aanvang worden geraamd. Indien de economische activiteit bovendien aanvangt in de loop van het kalenderjaar, dan moet de vrijstellingsdrempel van 25 000 euro pro rata worden beperkt.
Indien een onderneming zich kan beroepen op de vrijstelling voor kleine ondernemingen, dan vermindert dit de fiscale en administratieve lasten aanzienlijk. Zo dient de kleine onderneming geen periodieke btw-aangiften in te dienen en moet er geen btw worden aangerekend, met als gevolg dat er geen btw moet worden doorgestort aan de schatkist. Daarnaast dient er evenmin een inkomend -en uitgaand factuurboek te worden bijgehouden.
Tegenover deze administratieve vereenvoudiging staan echter een resem andere verplichtingen waaraan ook de kleine onderneming moet voldoen, zoals het indienen van een aangifte bij aanvang, wijziging of stopzetting van de werkzaamheid en het indienen van de jaarlijkse klantenlisting vóór 31 maart.
Merk op dat de vrijstellingsregeling voor kleine ondernemingen een facultatieve regeling is. Een kleine onderneming kan met andere woorden steeds kiezen voor de normale btw-regeling.
Verder is het mogelijk dat de organisatie van een evenement kadert binnen de zogenaamde financiële steunwerving door bepaalde sociale en culturele instellingen. Onder bepaalde voorwaarden en binnen bepaalde grenzen kunnen de opbrengsten die voortkomen uit de organisatie van dergelijke evenementen eveneens worden vrijgesteld.
1.5 Recht op aftrek
Indien de organisator geheel of gedeeltelijk btw-belastingplichtige is, kan hij overeenkomstig de gewone regels de betaalde btw aftrekken.
Indien de organisator evenwel enkel gedeeltelijke btw-plichtig is, bijvoorbeeld omdat het event gratis wordt georganiseerd en btw-plicht enkel wordt getriggerd door sponsoractiviteiten en/of verkopen van spijzen en dranken, is er principieel ook maar een gedeeltelijk recht op aftrek van de btw. De concrete bepaling van het recht op aftrek dient opnieuw per concrete casus bekeken te worden.
Tot slot moet rekening gehouden worden met specifieke aftrekbeperkingen en uitsluitingen. Zo is de btw op cateringkosten die worden gefactureerd aan een organisator van een event in principe niet aftrekbaar.
2. De FIFA-regels
2.1 Het FIFA-reglement speelt overal, behalve in de privéwoning
De intellectuele eigendomsrechten van de WK-beelden behoren toe aan FIFA. Om haar opbrengsten te maximaliseren probeert de wereldvoetbalbond een zo sterk mogelijke grip te hebben op alles wat er met en rond die beelden gebeurt. Dit uit zich onder meer in de “FIFA Regulations for Public Viewing Events”. FIFA stelt dat alle organisatoren van publieke events rond uitzendingen van WK-wedstrijden zich naar het reglement moeten schikken. In het reglement staan onder meer regels over verplichte uitzendtijden en sponsoring.
FIFA hanteert in het reglement een brede invulling van het begrip “publiek event”. In essentie komt het erop neer dat enkel uitzendingen in de privéwoning niet moeten voldoen aan de voorwaarden uit het FIFA-reglement. Vertoning van WK-wedstrijden in het openbaar of in cafés, jeugdhuizen, feestzalen en stadions vallen bijvoorbeeld onder de noemer “publieke events”. Maar ook uitzendingen in bedrijven en scholen worden bijvoorbeeld geviseerd, net zoals vertoningen op bussen en in ziekenhuizen. Voor uitzendingen in een theater of een cinemazaal is het noodzakelijk om contact op te nemen met FIFA aangezien daar andere en nog specifiekere regels spelen.
2.2.Belangrijk onderscheid tussen commerciële, niet-commerciële en “speciale” niet-commerciële events
De verplichtingen die op een organisator rusten verschillen naargelang de aard van het event. FIFA maakt namelijk een onderscheid tussen commerciële, niet-commerciële en “speciale” niet-commerciële events.
- Commerciële events zijn events die worden gesponsord of waarbij een toegangsprijs wordt betaald of waarbij er op een bepaalde manier commerciële voordelen worden gegenereerd, zoals bijvoorbeeld door het verkopen van drank, voedsel, goederen of concessies aan derden. De organisatoren van commerciële events rond de uitzending van WK-wedstrijden moeten verplicht een betalende licentie verkrijgen van de FIFA. Deze licentie geldt voor het hele tornooi en wordt bij gebreke van een andersluidende afspraak met FIFA begroot volgens de toeschouwerscapaciteit. De tarieven gaan van
$ 1.000 (iets meer dan € 800) voor een capaciteit minder dan 1.000 toeschouwers tot $ 14.000 (iets meer dan € 11.300) voor events met een capaciteit van minstens 10.000 toeschouwers. De inkomsten die FIFA hiermee vergaart, worden aan een goed doel geschonken. Een eventorganisator die ingangsgeld vraagt voor zijn event, moet hiervoor bovendien geschreven toestemming krijgen van de wereldvoetbalbond. FIFA legt trouwens ook heel wat beperkingen op aan commerciële events, vandaar dat er verder in dit artikel een apart stukje aan is gewijd.
- Niet-commerciële events zijn evenementen zonder commerciële doeleinden. Opvallend hierbij is het volgende: FIFA beschouwt uitzendingen in commerciële etablissementen zoals cafés en restaurants als niet-commerciële activiteiten zolang er geen extra commerciële activiteiten op poten worden gezet. Een café dat geen entreegeld vraagt en dat geen sponsorinkomsten rond een WK-uitzending heeft, valt voor FIFA dus onder de regeling van niet-commerciële events. Alhoewel niet-commerciële events geen FIFA-licentie moeten aanvragen, moeten ze wel voldoen aan de FIFA-regels.
- Een “speciaal” niet-commercieel event is een “niet-commercieel event” zoals hierboven uiteengezet waarbij er meer dan 5.000 toeschouwers aanwezig kunnen zijn. Ook hiervoor is een formele FIFA-licentie vereist, zij het dat de organisatoren niet hoeven te betalen voor de licentie.
2.3 Verplichtingen die de FIFA aan elk publiek event oplegt
Het FIFA-reglement legt bepaalde verplichtingen op die gelden voor elke categorie van evenementen. FIFA verplicht alle organisatoren van een publiek event om minstens 10 minuten voor de wedstrijd te starten met live uitzenden. Zonder dat de uitzending mag worden onderbroken dient de wedstrijd ook tot minstens 10 minuten na het laatste fluitsignaal te worden vertoond. Bij de openingswedstrijd en de finale is dit zelfs 20 minuten voor de wedstrijd, aangezien de openings- en de slotceremonie voorafgaand aan die wedstrijden ook verplicht moet worden weergegeven. Gedurende de uitzending mogen de beelden op geen enkele wijze worden bewerkt door de organisatie, waardoor het dus niet toegelaten is
om elke vorm van reclame toe te voegen aan de wedstrijdbeelden. Uit het reglement kan worden afgeleid dat het verboden is voor de organisator om tijdens de rust van de match de uitzending te onderbreken voor de projectie van eigen reclame op het grote scherm.
Het is organisatoren streng verboden om officiële logo’s, beeltenissen van de wereldbeker of de mascotte en zelfs afgeleide logo’s van het wereldkampioenschap te gebruiken. Wel mogen de organisatoren de term ‘2018 FIFA World Cup™’ gebruiken in hun communicatie. Tijdens de publieke events mag er overigens geen enkele link zijn met politieke activiteiten. FIFA verbiedt politieke partijen dus om bijvoorbeeld te flyeren op de publieke evenementen of om er boodschappen te verkondigen.
2.4 Event laten sponsoren? Toestemming FIFA is vereist en vergaande beperkingen worden opgelegd!
FIFA laat toe dat publieke events worden gesponsord, maar legt wel erg vergaande beperkingen op aan dergelijke commerciële events. FIFA stelt dat organisatoren van commerciële events enkel sponsorrechten mogen toekennen aan officiële partners van FIFA of aan “lokaal gevestigde en lokaal opererende derden die geen concurrentie vormen voor FIFA’s marketingprogramma”. De lokale partners mogen zich enkel associëren met het publiek event, maar niet met FIFA of het WK zelf. FIFA houdt zichzelf het recht voor om te oordelen of sponsorvormen al dan niet “lokaal” en “niet-concurrerend” zijn.
Om lokale sponsorrechten toe te kennen is zelfs voorafgaande toestemming van FIFA vereist. Om deze toestemming te bekomen moet alle relevante info over de sponsor en over de aard van de sponsordeal naar FIFA worden verzonden. FIFA acht geen enkele vorm van beroep mogelijk tegen haar beslissing, waardoor organisatoren en potentiële sponsors zich – althans conform de FIFA-regels - moeten schikken naar de beslissing van FIFA. Belangrijk om te signaleren is dat bijvoorbeeld Coca-Cola een FIFA-partner is en dat het biermerk Budweiser optreedt als WK-sponsor. Dit betekent dat elke vorm van sponsoring van andere drankpartners in strijd is met het FIFA-reglement.
Als organisatoren van een “commercieel event” of een “speciaal niet-commercieel event” willen beroep doen op externen om via een concessie drank, voedsel of goederen te verkopen op het event, dan is toestemming van FIFA vereist. Bijkomend stelt FIFA dat de externen zich via de verkoop op het event niet mogen profileren op een wijze waardoor onterecht de indruk wordt gewekt dat zij officiële FIFA-sponsors zijn. Een concessiehouder mag zich niet profileren als zijnde geassocieerd met het publieke event als sponsor of leverancier. De aanwezigheid van marketingelementen van concessiehouders op het event kan dus problematisch zijn, althans in het licht van het FIFA-reglement.
De verregaande beperking van de rechten van niet-officiële sponsors doet juridische vragen rijzen. De Duitse Mededingingsautoriteit heeft recent gesteld dat te strenge regels voor niet-officiële sponsors in strijd kunnen zijn met het mededingingsrecht. Alhoewel de feiten in die zaak anders waren – het betrof een regel die stelt dat niet-sponsors van de Olympische Spelen zich niet mogen associëren met de Olympische Spelen door bepaalde uitdrukkingen, woorden of verwijzingen te gebruiken – lijken ook de verregaande beperkingen die door de FIFA aan niet-sponsors worden opgelegd vatbaar te zijn voor betwisting.
Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) legt – net zoals FIFA - dergelijke beperkingen op aan niet-sponsors omdat men schrik heeft voor ambush marketing. Dit is een fenomeen waarbij een bepaald merk zich associeert met een specifiek event zonder daarvoor sponsorgeld te betalen aan de officiële eventorganisator. Als bedrijven aan ambush marketing doen, reageert FIFA traditioneel als door een wesp gestoken. Getuige hiervan is de verwijdering uit het stadion van enkele Nederlandse vrouwen die tijdens een WK-wedstrijd in 2010 via opvallende oranje jurkjes het biermerk Bavaria wilden promoten, terwijl Budweiser de officiële bier-sponsor van het WK is. De vrouwen, die voor reclame werden ingehuurd door Bavaria, werden zelfs even gearresteerd.
2.5 Wat bij inbreuken op het FIFA-reglement?
Organisatoren van commerciële en speciale niet-commerciële events die de FIFA-regels met de voeten treden, riskeren een intrekking van hun licentie om wedstrijden uit te zenden. Bovendien stelt het reglement dat overtreders – net zoals zij die geen licentie hebben aangevraagd – vervolging riskeren conform het Zwitsers recht. FIFA sluit hierbij de toepassing van het VN-verdrag inzake internationale koopovereenkomsten van roerende goederen (“Weens Koopverdrag”) uit. Geschillen die voortspruiten uit het reglement worden in eerste plaats opgelost door bemiddeling tussen partijen. Als de bemiddeling niet het gewenste resultaat zou opleveren, dan zal een Zwitserse arbitrage-instelling in Zürich bindend beslissen conform de Swiss Rules of International Arbitration van de Swiss Chambers’ Arbitration Institution. Aangezien arbitrage normaal enkel kan mits een geldige en niet-gedwongen overeenkomst tussen partijen, is ook de arbitrage-clausule in het FIFA-reglement vatbaar voor juridische betwisting.
Alhoewel de praktische controle voor FIFA op de naleving van het reglement geen evidentie lijkt, brengt het niet-naleven van het reglement enkele risico’s met zich mee. Wie zonder toestemming van FIFA-beelden uitzendt, riskeert zich onder meer schuldig te maken aan inbreuken op het intellectueel eigendomsrecht en oneerlijke concurrentie.
2.6 Enkele andere verplichtingen
Daarnaast moet ook conform de lokale voorschriften gehandeld worden. Vaak dient vooraf toestemming te worden bekomen bij de plaatselijke autoriteiten. In sommige steden en gemeenten wordt er maar op één locatie een groot scherm toegelaten. Recent besliste het Brussels stadsbestuur zelfs dat er in het centrum van Brussel geen grote schermen worden toegelaten in open lucht en dit omwille van veiligheidsredenen. Wie publiciteit wil maken rond zijn event moet voldoen aan de vereisten van de bevoegde overheden. Naast de gemeentelijke of stedelijke voorschriften, moet hierbij bijvoorbeeld ook gedacht worden aan de regelgeving voor publiciteit langs gewest- en autosnelwegen.
FIFA verplicht de organisatoren om gebruik te maken van de territoriale rechtenhouder. Voor Vlaanderen betekent dit dat er verplicht moet worden afgestemd op Sporza. Om de beelden van Sporza te mogen gebruiken, is toestemming vereist van de VRT. Voor het vorige WK kreeg de VRT maar liefst 598 aanvragen.
Als er muziek wordt gespeeld op het evenement moet bovendien worden voldaan aan de SABAM- en SIMIM-formaliteiten. Opvallend is dat er door organisatoren ook een SABAM-aanvraag moet worden ingediend voor muziek die Sporza eventueel verwerkt in haar uitzending.
Uiteraard spelen verder ook onder meer de verzekeringsrechtelijke aspecten mee en moet de eventorganisator zich eveneens schikken naar de eventuele wettelijke verplichtingen terzake.
3. Conclusie:
Als conclusie kan worden gesteld dat er heel wat verplichtingen rusten op de organisatoren van publieke events rond het uitzenden van WK-wedstrijden. Sommige verplichtingen worden al vlug over het hoofd gezien, met alle consequenties van dien. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig om te springen met alle juridische aspecten rond het organiseren van een dergelijk event. Zo kunnen organisatoren met een niet te onderschatten btw-impact geconfronteerd worden. Zeker in het geval de organisator beslist om onder bezwarende titel bepaalde goederen te leveren (bijvoorbeeld het voorzien van drank– en eetgelegenheden) en/of diensten te verrichten (bijvoorbeeld publiciteit voeren voor sponsors), kan men al snel binnen de toepassingssfeer van de btw komen. Mogelijks kan de vrijstellingsregeling voor kleine ondernemingen hier een oplossing bieden.
Tenslotte mogen ook de talrijke verplichtingen van de FIFA niet over het hoofd gezien worden. Aangezien sommige verplichtingen die de FIFA oplegt heel verregaand zijn, kan het geen kwaad om tijdig juridisch advies in te winnen over de geldigheid en afdwingbaarheid van de FIFA-bepalingen. Uiteraard is het de bedoeling dat de events rond het WK een groot feest worden en dat organisatoren nadien niet met een financiële kater achterblijven…
Enkele to do’s voor organisatoren van publieke events rond WK
1.BTW
- De vraag of organisatoren van publieke evenementen rond het WK voetbal onderworpen zijn aan btw-belastingplicht vereist steeds een erg feitelijke analyse. Het venijn zit hem daarbij dikwijls in de details.
- Heb je vragen of word je geconfronteerd met fiscale problemen? Contacteer Tiberghien: stijn.vastmans@tiberghien.com; daan.buylaert@tiberghien.com; Pieter.Debaene@tiberghien.com, Nils.vanhassel@tiberghien.com
2. Uitzendingen
- Lees zorgvuldig het FIFA-reglement na.
- Richt een volledige aanvraag aan FIFA via het aanvraagformulier.
- Bekom toestemming van de VRT via het online contactformulier.
- Hou rekening met de regionale en lokale reglementeringen terzake.
- Vergeet niet om een SABAM-aanvraag in te dienen. Zorg voor de vereiste vergunningen en verzekeringen.
- Heb je vragen of word je geconfronteerd met juridische problemen? Contacteer Altius: niels.verborgh@altius.com, alexander.vantyghem@altius.com; alexander.debleeckere@altius.com
