BURGERLIJKE MAATSCHAP
De maatschap is een eenvoudig te beheren entiteit en onderscheidt zich van de nv of bvba omdat ze geen rechtspersoonlijkheid heeft. Ze wordt opgericht door middel van een onderhandse akte – die erg gemakkelijk te moduleren is naar de behoeften en wensen van de partijen. De discretie en lage werkingskost zijn de troeven die de burgerlijke maatschap aantrekkelijk maakt. De hervorming van het ondernemingsrecht beperkt deze voordelen enigszins aangezien de burgerlijke maatschap in de toekomst:
- ingeschreven zal moeten worden in de Kruispuntbank van Ondernemingen1;
- verplicht zal zijn om een (vereenvoudigde) boekhouding te voeren2;
- allicht ook geviseerd wordt door het ontwerp van het koninklijk besluit dat de werking van het Belgische UBO-register vastlegt3.
De maatschap wordt als 'fiscaal transparant' beschouwd. Ze wordt dus niet erkend als afzonderlijke fiscale entiteit en moet dus geen belastingen betalen. De vennoten worden rechtstreeks belast op de inkomsten. U kunt er bijgevolg de aandelen van uw familiebedrijf in onderbrengen en in de statuten vermelden hoelang de maatschap blijft bestaan (bijvoorbeeld tot het overlijden van de langstlevende oprichter), wie deze bestuurt en wie stemrecht heeft.
De maatschap wordt in het register van de familiale onderneming dus als aandeelhouder vermeld. De maatschap wordt door haar zaakvoerder vertegenwoordigd op de algemene vergadering van de familiale vennootschap.
SCHENKING VAN DEELBEWIJZEN VAN DE BURGERLIJKE MAATSCHAP
Door de blote eigendom van de deelbewijzen van de maatschap te schenken aan de personen die u wilt begunstigen, garandeert u hen een ondubbelzinnige eigendom in het familiebedrijf. U blijft echter wel als zaakvoerder van de maatschap de activa van de onderneming beheren. U kunt er ook voor zorgen dat de maatschap u overleeft, mocht de begunstigde van de deelbewijzen nog vrij jong zijn. U bepaalt dus de beheersregels in de statuten van de maatschap en zij kunnen tot bijvoorbeeld de dertigste verjaardag van de betrokkenen worden toegepast. U bepaalt ook wie na uw overlijden zaakvoerder wordt van de maatschap.
STICHTING ADMINISTRATIEKANTOOR (STAK)
In tegenstelling tot de maatschap heeft de STAK – een stichting naar Nederlands recht – wel rechtspersoonlijkheid en is in die zin een sterker controlevehikel. Een STAK wordt bij notariële akte opgericht. Mits bepaalde voorwaarde voldaan zijn, is de STAK fiscaal transparant net zoals de maatschap.
De STAK is een certificeringsvehikel, waaraan u de aandelen van het familiebedrijf overdraagt in ruil voor certificaten van de STAK. Middels de certificering wordt de juridische eigendom losgekoppeld van de economische eigendom: de STAK wordt dan juridisch eigenaar van de overgedragen aandelen en wordt beschouwd als aandeelhouder van uw familiale onderneming. De in de statuten aangewezen bestuurder van de STAK oefent de rechten uit verbonden aan de aandelen van het familiebedrijf (stemrecht op de algemene vergadering van aandeelhouders, beslissingen aangaande de gecertificeerde aandelen,…). De rechten van de certificaathouders worden beperkt tot de economische rechten, zijnde het recht op inkomsten op voorwaarde dat de STAK beslist tot de uitkering ervan door de familiale onderneming.
Door het mechanisme van de splitsing tussen de juridische en de economische eigendom, is de STAK een bijzonder geschikt instrument voor een planning van generatie op generatie, bijvoorbeeld voor een minderjarige begunstigde. Om bepaalde beheersproblemen binnen het strikte familiale kader te vermijden, kan een STAK ook worden bestuurd door derden die onafhankelijk zijn van de familie om zo de stabiliteit van hun mandaat te waarborgen dan wel kunnen derden in het toezichtsorgaan van de STAK, de raad van toezicht, worden betrokken.
De combinatie van een schenking met de oprichting van een maatschap of STAK biedt de schenker de mogelijkheid om de continuïteit en het behoud van het bedrijf binnen de familie veilig te stellen. Tegelijk is de successieplanning geregeld, hetgeen eveneens ten bate is van de continuïteit van de onderneming.
1nieuw art. III.49. § 1, 1° WER
2nieuw art. III.82, § 1, lid 1, 2° WER
3Gelet op het feit dat hieraangaande nog geen officiële teksten beschikbaar zijn, kan dit nog niet met zekerheid gesteld worden.
